Tìm hiểu đặc điểm và thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể

Hộ kinh doanh cá thể không phải là một loại hình kinh doanh. Đây là mô hình kinh doanh do cá nhân hoặc hộ gia đình thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh tại cơ quan chức năng để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để tiến hành các hoạt động kinh doanh. Bài viết dưới đây, Văn phòng đăng ký bản quyền sẽ tư vấn đặc điểm và quy trình đăng ký hộ kinh doanh cá thể.

Đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể như thế nào?

Theo quy định của pháp luật hiện hành, mô hình hộ gia đình cá thể có đặc điểm như sau:

Thứ nhất, hộ kinh doanh thuộc sở hữu một chủ hoặc nhiều chủ.

Đối với hộ kinh doanh cá thể do một cá nhân làm chủ thì hộ kinh doanh thuộc sở hữu của một chủ là cá nhân và chủ sở hữu có toàn quyền định đoạt mọi vấn đề hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh.

Đối với hộ kinh doanh cá thể do một nhóm người hoặc hộ gia đình làm chủ thì hộ kinh doanh thuộc sở hữu của nhiều chủ. Khi đó, hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh do các thành viên trong nhóm hoặc các thành viên trong hộ gia đình quyết định.

Thứ hai, hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân

Hộ kinh doanh cá thể không đáp ứng đủ các điều kiện để được công nhận là pháp nhân theo quy định tại Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể như sau:

• Hộ kinh doanh cá thể không có tài sản riêng độc lập mà tài sản gắn liền với cá nhân hoặc thành viên hộ gia đình;
• Hộ kinh doanh có cơ quan điều hành, không có điều lệ mà chỉ có giấy chứng nhận kinh doanh;
• Hộ kinh doanh không có con dấu, không được mở chi nhánh nhưng được phép mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh bằng cách mở nhiều địa điểm kinh doanh.

Thứ ba, chủ hộ kinh doanh cá thể chịu trách nhiệm vô hạn trong hoạt động kinh doanh.

Khi tài sản kinh doanh không đủ để trả nợ thì hộ kinh doanh phải lấy cả tài sản không đầu tư vào hộ kinh doanh để trả nợ.  

Khác với công ty tư nhân, trách nhiệm vô hạn của hộ kinh doanh có sự phân tán rủi ro cho nhiều thành viên trong trường hợp hộ kinh doanh do một nhóm người hoặc hộ gia đình làm chủ. Khi một nhóm người làm chủ thì tất cả các thành viên phải liên đới chịu trách nhiệm vô hạn về mọi khoản nợ của hộ kinh doanh. Khi do một hộ gia đình làm chủ thì tất cả các thành viên trong hộ gia đình phải liên đới chịu trách nhiệm.

Thứ tư, có thể thực hiện hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng bắt buộc phải chọn một địa điểm để thực hiện đăng ký trụ sở của hộ kinh doanh.

Khi nào không phải đăng ký kinh doanh hộ gia đình?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, những trường hợp sau đây sẽ không bắt buộc phải đăng ký thành lập kinh doanh hộ gia đình:

• Hộ gia đình cá thể sản xuất trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối;
• Những chủ thể buôn bán hàng rong, bán quà vặt, buôn chuyến;
• Những cá nhân thực hiện hoạt động kinh doanh lưu động hoặc kinh doanh thời vụ;
• Những người thực hiện hoạt động dịch vụ nhưng có thu nhập thấp.

Lưu ý: Khi kinh doanh những ngành, nghề có điều kiện; những ngành, nghề có mức thu nhập thấp do UBND cấp tỉnh áp dụng trên phạm vi địa phương thì vẫn phải thực hiện đăng ký kinh doanh hộ gia đình.

Thủ tục đăng ký kinh doanh hộ gia đình như thế nào?

Theo quy định tại Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy trình các bước đăng ký kinh doanh hộ gia đình được diễn ra như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký kinh doanh hộ gia đình

Khi thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh hộ gia đình thì cần những giấy tờ dưới đây:

• Giấy đề nghị đăng ký hộ gia đình cá thể;
• Chứng minh nhân dân/căn cước công dân/hộ chiếu của chủ hộ gia đình, thành viên hộ gia đình;
• Sao y công chứng, chứng thực biên bản họp thành lập hộ kinh doanh;
• Sao y công chứng, chứng thực giấy ủy quyền.

Bước 2: Nộp hồ sơ

Nộp hồ sơ đăng ký tại Bộ phận một cửa tại UBND cấp huyện nơi hộ kinh doanh đặt trụ sở thực hiện kinh doanh.

Bước 3: Xử lý hồ sơ

Sau khi Bộ phận một cửa tiếp nhận hồ sơ đăng ký thì sẽ chuyển bộ hồ sơ cho Phòng Tài chính – Kế hoạch để tiến hành kiểm tra.

Khi nhận hồ sơ đăng ký hộ gia đình cá thể từ Bộ phận một cửa, Phòng Tài chính – Kế hoạch sẽ đưa Giấy biên nhận cũng như cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ gia đình trong vòng 03 ngày làm việc từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, nếu thỏa mãn các điều kiện sau đây:

• Ngành nghề kinh doanh: Không thuộc danh mục ngành nghề cấm kinh doanh;
• Tên hộ gia đình cá thể dự định đăng ký: Phù hợp với quy định của pháp luật;
• Nộp đầy đủ và đúng hạn lệ phí.

Nếu hồ sơ đăng ký hộ gia đình không hợp lệ, trong vòng 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ, Phòng Tài chính – Kế hoạch sẽ đưa ra thông báo bằng văn bản có nêu rõ lý do từ chối và hướng dẫn sửa đổi, bổ sung.